Σάββατο 22 Δεκεμβρίου 2012

Χριστουγεννιάτικο Ταξίδι στο Παρελθόν

 
Κρύο πρωινό το σημερινό, κι εγώ, κάπου μεταξύ ύπνου και ξύπνιου, χωρίς να το επιδιώξω, άρχισα να ζεσταίνομαι με μια προσωπική πηγή θερμότητας που λέγεται "παιδικά χρόνια". Θυμήθηκα...
  Το μυαλό μου ξέφυγε από τα ενοχλητικά δεσμά που θέλουν να το κρατήσουν φυλακισμένο στο Τώρα και ταξίδεψε πρώτη θέση στο Παρελθόν. Τότε που ήμουν παιδί, τότε που οι γονείς μου είχαν το δικό τους τρόπο να προσδίδουν μια ξεχωριστή, λαμπερή πινελιά στις γιορτές.
  Η προσδοκία και η συγκίνηση για τα Χριστούγεννα ξεκινούσε, θυμάμαι, σχεδόν ένα μήνα πριν. Ίσως επειδή όλα, ακόμη και τα πιο απλά, ήταν για μας σωστή ιεροτελεστία. Μετρούσαμε τις μέρες με τον αδερφό μου για να ζήσουμε την παραμυθένια ατμόσφαιρα των ημερών. Ατελείωτες σκέψεις και συσκέψεις οι δυο μας για το τι θα ζητούσαμε από τον Άγιο Βασίλη, πρόβες για να πιάσουμε τις σωστές νότες στα κάλαντα, σχέδια για τα δώρα που θα αγοράζαμε για τους δικούς μας αν οι δραχμές θα ήταν περισσότερες από τα μελομακάρονα...
  Κι έπειτα, ξαφνικά, γυρνούσαμε από το σχολείο και το δέντρο είχε κατέβει από το πατάρι και μας προσκαλούσε να το στολίσουμε. Όχι δέντρο αληθινό ή ακριβά αγορασμένο. Ένα ψεύτικο έλατο που έπρεπε να ξεδιπλώσουμε με υπομονή τα διπλωμένα κλαδιά του -τα οποία μαδούσαν εύκολα κάτω από τις ανυπόμονες κινήσεις μας. Στημένο πάντα μπροστά από την μπαλκονόπορτα του σαλονιού, ενός χώρου σχεδόν απαγορευμένου για εμάς τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου. Με συνοδεία τις χριστουγεννιάτικες μελωδίες που ξεχύνονταν από ένα μικρό κασετόφωνο (National νομίζω η μάρκα του), φορτώναμε τα συμμετρικά κλαδιά με λογής-λογής εύθραυστες μπάλες, διαφωνώντας έντονα ο ένας με τον άλλο για το πού έπρεπε να μπει ποια. Όταν τελικά αποφασίζαμε πως το αποτέλεσμα μας ικανοποιούσε, ο πατέρας τύλιγε τα καλώδια με τα πολύχρωμα λαμπιόνια γύρω από τα κλαδιά, κρατώντας πάντα μια σειρά για να πλαισιώσει την μπαλκονόπορτα. Καλλιτέχνης ο μπαμπάς μου. Με ιώβεια υπομονή που πάντα με εντυπωσίαζε. Απόλαυση να τον παρακολουθείς να δημιουργεί. Έπαιρνε το μπαμπάκι και το έξενε προσεκτικά ώστε να μοιάζει με αφράτη νιφάδα χιονιού. Με αυτές τις αυτοσχέδιες χιονονιφάδες στόλιζε όλο το δέντρο, δημιουργώντας ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα. Ύστερα έφτιαχνε τη φάτνη. Έφερνε απλό χαρτόνι, το τσαλάκωνε στα χέρια του και του έδινε το σχήμα μιας σπηλιάς. Έπειτα το έβαφε με καφέ σπρέι και έστηνε μέσα όλα τα πρόσωπα της φάτνης. Κάθε τόσο έκανε μερικά βήματα πίσω για να παρατηρήσει από μακριά το έργο του και όλο και κάτι έβρισκε για να διορθώσει. Μερικές βαμβακονιφάδες πάνω... Ένα φωτάκι ακριβώς πάνω από τη φάτνη για να έχουμε και το φωτεινό αστέρι... Λίγο πριονίδι για το έδαφος (εδώ πάντα διαμαρτυρόταν η μαμά). Θυμάμαι μια χρονιά την απογοήτευσή του όταν το δημιούργημά του έγινε κυριολεκτικά στάχτη. Συνέβη κάποιο βραχυκύκλωμα στα λαμπάκια, και το δέντρο, μαζί με τις άκρες της κουρτίνας, μαύρισαν! Κι όμως, στο τέλος το μόνο που κάναμε ήταν να γελάμε όλοι μαζί και να δοξάζουμε τον Θεό που δεν είχαμε πάθει τίποτα χειρότερο. Έτσι απλά. Χωρίς νεύρα και βλαστήμιες, οι γονείς μας κατάφεραν να μετατρέψουν το πρόβλημα σε γιορτή!
  Καμιά βδομάδα πριν τα Χριστούγεννα, ντυνόμαστε όσο πιο ζεστά μπορούσαμε και κατεβαίναμε με τη μαμά στην Αθήνα. Δεν ξέρω αν έχω δίκιο, όμως νομίζω πως εκείνα τα χρόνια ο χειμώνας ήταν αληθινός χειμώνας και δε νοθευόταν ποτέ με απατηλές καλοκαιρινές λιακάδες. Όλα ήταν ανόθευτα τότε... Κατεβαίναμε, λοιπόν, στη φωταγωγημένη Αθήνα και μπερδευόμαστε μαζί με άλλα χαμογελαστά πρόσωπα. Απαραίτητη στάση στις βιτρίνες του ΜΙΝΙΟΝ. Σκηνές βγαλμένες λες από παραμύθια. Τεράστια ελαφάκια, η φάτνη σε πραγματικές διαστάσεις, ο Άγιος Βασίλης με την ολοστρόγγυλη κοιλίτσα του, μάγοι, νεράιδες και ξωτικά... Όλα πολύχρωμα και εντυπωσιακά, ικανά να διεγείρουν τις αισθήσεις και τη φαντασία ενός παιδιού. Πολλά από αυτά κινούνταν. Σε αρκετές γωνίες έπεφτε ψεύτικο χιόνι. Μελωδίες ξεχύνονταν μέχρι τους δρόμους με τα λιγοστά αυτοκίνητα. Ανεβαίναμε μέχρι τον τελευταίο όροφο που ήταν τίγκα στα παιχνίδια και προσπαθούσαμε να εντοπίσουμε κάποιο οικονομικό που να μας αρέσει. Ωραία παιχνίδια. Κομμάτια που έβαζαν σε λειτουργία τη φαντασία και το μυαλό ενός παιδιού...
  Έπειτα κατηφορίζαμε για τον ΚΑΤΡΑΝΤΖΟ. Στο ισόγειο η μαμά κοντοστεκόταν για να χαζέψει τα ρούχα. Όχι πως αγόραζε ποτέ -δεν περίσσευαν τα χρήματα- όμως της άρεσε να τα κοιτάζει. Ε, γυναίκα ήταν. Και είχε στερηθεί πολλά στη ζωή της... Εμείς, ωστόσο, ανυπομονούσαμε να φτάσουμε στον τελευταίο όροφο. Στην παιχνιδούπολη! Στο δικό μας παράδεισο. Για οφθαλμόλουτρο μόνο, αλλά είχε τη γοητεία του κι αυτό.
  Στο γυρισμό περιπλανιόμαστε στους γιορτινούς δρόμους της Αθήνας. Αν ο οικογενειακός προγραμματισμός το επέτρεπε, μας αγόραζε ζεστά κάστανα από το γέρο-καστανά. Κι αν τύχαινε να συναντήσουμε κάποιον φτωχό -λίγοι οι ζητιάνοι τότε- πάντα έβρισκε ένα κέρμα να της περισσεύει.
  Αργά το βράδυ πια, παίρναμε από την Ακαδημία ένα από τα παλιά λεωφορεία -εκείνα με τη μηχανή δίπλα από τη θέση του οδηγού που γινόταν πολλές φορές το κάθισμά μας- και μας πήγαινε αγκομαχώντας μέχρι το τέρμα, στην πλατεία Πίνδου.
  Παραμονή ξυπνούσαμε νωρίς για τα κάλαντα στη γειτονιά. Δε θέλαμε να πάμε από τους πρώτους -ντρεπόμαστε- ούτε χτυπούσαμε άγνωστες πόρτες. Δε μας ένοιαζε να μαζέψουμε πολλά χρήματα, αυτό που θέλαμε ήταν να μαζέψουμε τόσα όσα μας χρειάζονταν για να πάρουμε κι εμείς κάποια δωράκια για την οικογένεια. Ας πούμε, μία κρέμα χεριών Atrix για τη μαμά, ένα ζευγάρι κάλτσες για τον μπαμπά, μία κολόνια Tosca για τη γιαγιά κ.ο.κ.
  Το εορταστικό τραπέζι του ρεβεγιόν (νομίζω δεν τη γνωρίζαμε τότε αυτή τη λέξη) και των Χριστουγέννων δεν ήταν γεμάτο από γκουρμέ εδέσματα. Όμως ξεχείλιζε από αγάπη και ζεστασιά. Ζεστασιά που έβγαινε μέσα από τις ψυχές μας, γιατί η σόμπα με τα μπουριά της δύσκολα ζέσταιναν δεύτερο δωμάτιο. Φανταστείτε όλη την οικογένεια μαζεμένη. Ο παππούς με τη γιαγιά και τα πέντε παιδιά τους με τις οικογένειές τους. Όργιο χαράς και τρυφερότητας...
  Την παραμονή το βράδυ κάναμε τα πάντα για να μείνουμε ξύπνιοι και να πιάσουμε τον Άη Βασίλη στα πράσσα, όμως δεν τα καταφέραμε ποτέ. Δεν είχαμε καμινάδα για να μπει, και νομίζω πως δεν προβληματιστήκαμε ποτέ για τον τρόπο που θα εισέβαλε στο σπιτικό μας, όμως κάθε πρωί ανήμερα κάτω από το δέντρο μας περίμεναν τα δώρα, με το όνομα του καθενός γραμμένο πάνω στο εορταστικό χαρτί τους. Μας άρεσε πάντα να τα κουνάμε δυνατά στα χέρια πριν τα ανοίξουμε μπας και μπορέσουμε να μαντέψουμε τι κρυβόταν μέσα. Ήταν μέρος της ιεροτελεστίας κι αυτό.
  Ας μη ξεχάσω και τις πιατέλες με τους σπιτικούς κουραμπιέδες, τα μελομακάρονα και τις δίπλες που στοίβαζε η χρυσοχέρα μανούλα και που προσπαθούσαν να διασώσουν τουλάχιστον μέχρι τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων από τα λαίμαργα χείλη του αδερφού μου.
  Σήμερα μιλάμε για κρίση και φτώχια, μιλάμε για πράγματα που δεν έχουμε και μας λείπουν. Και κάνω τη σύγκριση. Τότε υπήρχε αληθινή φτώχια. Δεν ήταν πως μας έλειπαν οι πολυτέλειες. Έλειπαν πράγματα που σήμερα τα θεωρούμε δεδομένα. Κρέας έμπαινε στο σπίτι μόνο τις γιορτές. Τις Κυριακές είχαμε κοτόπουλο με πατάτες στο φούρνο. Τις καθημερινές το τσουκάλι γέμιζε με λαδερά και όσπρια. Τα ρούχα λιγοστά που συνήθως πήγαιναν από ξαδέρφι σε ξαδέρφι ή από τον μεγαλύτερο αδερφό στο μικρότερο. Τα παιχνίδια μετρημένα, μόνο σε γιορτές περιμέναμε κάποιο. Συνήθως παίζαμε με ξύλα, πέτρες και λάσπη. Αντί για χαλιά και μπουχάρες, ήταν τυχερός όποιος είχε μια κουρελού να στρώσει. Τα πιάτα μας συνήθως ήταν "δώρα" μέσα από τους κουβάδες του Essex και του Tide και τα ποτήρια είχαν το λογότυπο της Fix ή της Amstel.  Κι όμως, δε νιώθαμε φτωχοί. Ήμαστε πλούσιοι σε συναισθήματα και όνειρα. Δε μας ένοιαζε όσα μας έλειπαν, όμως καμαρώναμε και ξέραμε να απολαμβάνουμε αυτά που είχαμε. Την οικογένειά μας, την αγνότητα στις καρδιές μας, την υγεία μας, την ανθρωπιά μας. Ένα αδέσποτο ζωντανό στο κατώφλι μας, μερικά βιβλία στα ράφια, ένα αθώο φλερτ στην εφηβεία μας, ένα τρανζίστορ για να απολαμβάνουμε την αγαπημένη μας μουσική. Ένα κιτς στολισμένο δέντρο και ένα χαρούμενο χριστουγεννιάτικο τραπέζι...
 
  Και, πολύ σημαντικό, δε φοβόμαστε κανέναν τραπεζίτη και κανέναν πολιτικό μήπως μας τα κλέψει. Δεν κλειδαμπαρώναμε τα σπίτια μας και ούτε κλείναμε ερμητικά τις καρδιές μας... Ζούσαμε!

4 σχόλια:

  1. Πόσα μπορώ να συμπληρώσω!Το δέντρο μας από το πολύ βαμβάκι έμοιαζε με τραυματία έλεγε ο αδελφός μου, παρόλα αυτά δεν το αποχωριζόμουν για πολλά χρόνια όταν παντρεύτηκα. Το στόλιζα σε ένα άλλο δωμάτιο γιατί δεν μπορούσα να κόψω τον ομφάλιο λώρο από ό, τι με έδενε με τα παιδικά μου χρόνια. Μάλιστα ήταν αξιόλογο γιατί ήταν το πρώτο με ξύλινη βάση σαν γλάστρα αφού το προηγούμενο το "φύτευε" η μάνα μου σε μια κανονική.Φάτνη είχαμε μια που την είχαν σε κάποια συσκευασία απορρυπαντικού......ΚΑΙ...Μη συνεχίσω γιατί θα γράψω άλλα τόσα.Δεν θα ήταν άσχημη ιδέα να αρχίζαμε αναμνήσεις και να συνέχιζε κάποιος άλλος.Και από εδώ σε ευχαριστώ για την έκπληξη της παρουσίας σου στην γιορτή του βιβλίου μου.Καλά Χριστούγεννα με θαλπωρή την αγάπη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Περιεργα ταξιδια που κανει το μυαλο.Μια λεξη μια μυρωδια βαζουν μπρος την μηχανη του χρονου που μας ταξιδευει πισω τοτε που νοιωθαμε και ήμασταν αληθινα ευτυχισμενοι.Το σπιτι μοσχοβολουσε απο τα γλυκα. Η εξωπορτα μας ηταν παντα ανοιχτη γιατι δεν φοβομασταν μηπως μπει καποιος και μας κλεψει.Παντως εμενα καθε χρονο με απογοητευε ο Αγιος Βασιλης.Ποτε δεν μου εφερνε κατι.Μονο καποια Χριστουγεννα επειδη με ειχε παρει το παραπονο, ο παππους πηγε και μου πηρε δυο μικρα κουκλακια την Νιοβη και την Ναταλι.Κατα βαθος ομως τωρα που το σκεφτομαι ημουν ευτυχισμενη και τι δεν θαδινα να γινομουν παλι παιδι και να ζησω Χριστουγεννα με ολους εκεινους που λατρευα και δεν ειναι πια κοντα μου.Καλα Χριστουγεννα με αληθινη αγαπη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Μαρία και Αναστασία, με συγκινήσατε με τα δικά σας ταξίδια στο παρελθόν. Τότε δεν είχαμε ανάγκη από ακριβά στολίδια ή πολύπλοκα παιχνίδια. Μας είχαν βοηθήσει να κατανοήσουμε το αληθινό νόημα των Χριστουγέννων που δεν έχει καμία σχέση με επιδείξεις και πολυτέλειες. Κάπου το χάσαμε. Το ξεχάσαμε. Ίσως επιτέλους να το βρούμε ξανά... Καλές γιορτές σας εύχομαι από καρδιάς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ωραίο το ταξίδι σου στο παρελθόν Μαίρη μου! Εύχομαι μέσα από αυτή την ... κρίση να μπορέσει ο κόσμος να καταλάβει τι είναι αληθινό και τι ψεύτικο, τι αξίζει να έχουμε σε αυτή τη ζωή και τι όχι! Καλά Χριστούγεννα σε όλους, όπως τα θέλει και τα εννοεί ο καθένας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή